Przedsiębiorstwo Zwod.-Kan.

Czucie i wiara równie silnie mówią do mnie, co mędrca szkiełko i oko – taką parafrazą cytatu Wieszcza można by określić debiut formacji Wolfkhan – „Cyber Necro Spirituals”.Zawartość tej płyty, niczym muł na dnie rzeki, przez lata odkładała się w głowie Marcina Gąsiorowskiego, lidera i gitarzysty Thy Worshiper oraz Wolfkhan. Projekt ten służył kanalizowaniu innych pomysłów na muzykę. A kanały te są długie, kręte i zwodnicze.

Patrząc diabłu między oczy widzisz słońce co krwią broczy.
[Oczy]

Tytuł „Cyber Necro Spirituals” wyjątkowo dobrze pasuje do treści płyty, co nie powinno dziwić, mając w pamięci językową spójność „Klechd”. Zresztą i teksty Wolfkhan, tu niosące „czucie i wiarę” [czy raczej szczucie i niewiarę], są równie plastyczne i nośne, jak te na płytach Thy Worshiper [m. in. Pożeracz serc, Oczy, Ognisko, Zżera]. Podobieństwa [siłą rzeczy] są również w warstwie wokalnej, bo oprócz rozmaitych ryków Marcina Gąsiorowskiego śpiewają także obecna i była wokalistka Thy Worshiper – Monika Lubas i Anna Malarz. „Szkiełko i oko” zaś to muzyka, która co prawda również wywodzi się z folklorystycznych zagród, ale podobieństwa ze starszym bratem kończą się tuż za miedzą.

Wolfkhan bowiem nie kieruje swoich kroków ku polom, lasom i strumieniom, a ku brudnym zaułkom obłuszczonych kamienic i podwórcom, oświetlanym przez szyby niebieskie od telewizorów.

Słońce umiera i księżyc też zdycha
I karaluch pod zlewem przy ścierze śmierdzącej.
[Ognisko]

Bo Wolfkhan, niczym zmora, czy widziadło, które obudziło się w XXI wieku, zagląda przez te okna i przekłada na swój język to co widzi, to co się odbija i to co się odbija w odbiciach. „Cyber Necro Spirituals” składa się ze strzępów słów, melodii i nastrojów. A łączy je chłód i mrok. Chłód wylewa się z klasycznej, nieco niedzisiejszej elektroniki, która dodatkowo brzmi, jakby dobywała się z jakichś komputerowych zaświatów. Podkłady to głównie proste bity, jakby grane przez wiejską kapelę lub plemienne, choć wciąż elektroniczne, bębenki. Towarzyszą im niskie dźwięki, przypominające burczybas lub buczenie bąka zwyczajnego (Botaurus stellaris) (Pożeracz serc, Oczy). Elektronika nie pleśnieje, więc te brzmienia, choć ich genezy upatruję jeszcze w ubiegłym stuleciu, nie wioną rozkładem. Co innego słowa. Tu piwnicznym mrokiem i zepsuciem cuchnie każda sylaba, każdy przecinek to pokryta psującym się mięsem piszczel, a każda kropka to kiepsko ogryziona czaszka. Sugestywny turpizm tekstów Wolfkhan z chirurgiczną precyzją wypreparowuje beznadzieję ludzkiej egzystencji (Ognisko, Wmawianie, Głosy spod chodnika, Kurwa).

Wmawiamy, że człowiek to coś więcej,
ze duszą się rożni od świni.
[Wmawianie]

Marcin Gąsiorowski, opisując płytę na potrzeby notki prasowej, wspomniał o możliwej inspiracji „Czarnymi Oceanami” Jacka Dukaja. Zapewne wie co mówi, wszak to jego dzieło, ja wszakże w „Cyber Necro Spirituals” słyszę ścieżkę dźwiękową do „Słowiańskich Bogów”*.

Czuciem i wiarą przedstawcie sobie wiły i południce, które szukają swych ofiar na portalach randkowych, a potem wysysają z nich siły życiowe w tanich motelach przy drogach krajowych. Nabrzmiałe od elektryczności linie wysokiego napięcia mantrują, bucząc nam nad głowami, wezwania do Peruna. Wiedźmy występują w ezoterycznych kanałach w telewizji, na których fortunę zbija Weles. Trygław powoli monopolizuje rynek zarządzania ruchem drogowym w miastach; wszystkie sygnalizacje drogowe są jego oczami. Demony i diabły nabierają sił, żywiąc się flejmami, hejtem i trollingiem w sieci.

A jak uwiedzie serce twe,
to twe już bije nie dla Ciebie.
I wtedy nie dostrzegasz już.
Że piękno piękne jest.
[Pożeracz serc]

Na „Cyber Necro Spirituals” szeroko rozumiana słowiańska duchowość przenika się z syntetycznymi bitami, którym z rzadka towarzyszą metaliczne gitary, a częściej szumy, buczenia, trzaski i elektroniczne zawodzenia. To muzyka post-apokaliptycznych szamanów i szeptunów, którzy do zamawiania używają smartfonów, a zaklęcia przesyłają przez wi-fi.

Wolfkhan – „Cyber Necro Spirituals” [Arachnophobia Records, 2017]

Premiera 24.04.2017.

*w alternatywnej rzeczywistości Neil Gaiman nazywa się Norbert Gajmowski.

Apocalypsis cum figuris

Bostoński zespół Junius to wyjątkowy twór na post-metalowej scenie. Wydawać by się mogło, że grupa, która na barki swoich płyt zrzuca potężne koncepty i opatruje je dziwacznymi tytułami, skazana jest na utonięcie w pretensjonalności pod ciężarem własnych pomysłów. Junius tymczasem nie tylko wciąż zgrabnie się unosi na falach post-metalu, ale również ma pomysł na własną muzykę. Nawet jeśli ten pomysł jest sięga w przeszłość.

A konkretnie w latach 80-te, do nowej i zimnej fali i twórczości takich zespołów, jak Tears For Fears, czy The Cure. Zresztą post-metal całkiem nieźle się dogaduje z tą muzyką, o czym świadczą hołdy ze strony choćby Cult Of Luna, Rosetta, Year Of No Light, czy Dirge.

I Junius rzecz jasna. Ich trzecia płyta, „Eternal Rituals for the Accretion of Light”, stanowi esencję brzmienia tego zespołu, jednocześnie wzbogacając je o ciężar, nieobecny na wcześniejszych płytach, a zaanonsowany niejako na doskonałej EP „Days of the Fallen Sun” z 2014 r.

„Eternal Rituals for the Accretion of Light” to ponad trzy kwadranse (dosłownie) epickiego post-metalu, pełnego potężnych refrenów i bardzo charakterystycznego głosu oraz śpiewugitarzysty-wokalisty Josepha Martineza. Jego głos jest bardzo ważnym składnikiem brzmienia Junius, bez kórego przypuszczalnie muzyka grupy nie miałaby takiej siły przebicia.

Piosenki na trzeciej płycie formacji są niezwykle gęste, plastyczne, spowite w filmową aurę tworzoną głównie przez wszechobecne syntezatory. Ten nastrój dominuje we wszystkich kompozycjach, łącznie ze śliczną, ambientową miniaturą All That Is, Is of the One, która stanowi pomost pomiędzy gniewnym, najcięższym na płycie Clean the Beast, a  melancholijnym i przestrzennym The Queen’s Constellation.

Syntezatory wszakże nie gryzą się tu z gitarami, a balans pomiędzy gitarami i elektroniką zdaje się zapewniać głos Martineza. całość zaś brzmi jak ścieżka dźwiękowa do apokalipsy [dokładnie taki charakter miała wspomniana EP] lub snu w stylu Alicji w Krainie Czarów.

To chyba jedyny przypadek zespołu (post)-metalowego, w którego muzyce pojawiają się zaśpiewy w stylu „Oo, Oo” [Clean the Beast], czy „uuuu” [Heresy of the Free Spirit], a któremu  udaje się nie popaść przy tym w groteskę.

Za sprawą tego charakterystycznego brzmienia Junius opowiada historię kolejnego outsidera. Bohaterem dwóch pierwszych był kontrowersyjny naukowiec Immanuił Wielikowski.Trzecia płyta oparta jest na autobiografii ekscentrycznej węgierskiej nauczycielki jogi i myślicielki – Elisabeth Haich, która, jak się wydaje, filozofię Wschodu łączyła z egipskimi wierzeniami. Ta tematyka odbija się na muzyce, szczególnie w drugiej – spokojniejszej- części płyty. W Telepaths & Pyramids słychać wyraźnie orientalizujące stylizacje, Masquerade in Veils brzmi gdzieś pomiędzy The Cure i  Dead Can Dance. Z tą ostatnią grupą kojarzy się także początek Heresy of the Free Spirit, świetnie wpleciony w późniejszą, już gitarową tkankę piosenki.

Płytę wieńczy potężny zaś hymn – Black Sarcophagus – godne zamknięcie tak gęstej i intensywnej płyty i jeden z najlepszych utworów Junius zarazem.

„Eternal Rituals for the Accretion of Light” to potężna i bardzo sugestywna muzyka. Choć, zgodnie z tytułem jest świetlista, potrafi też rzucać mocne cienie. Świetliście też widzę przyszłość Junius.

Junius – Eternal Rituals for the Accretion of Light [Prosthetic Records, 2017]

Posłuchaj

prze.KRZTA.łty

„Krzta jest głośna, a ja życzę, żeby o Krzcie było krztę głośniej. A najlepiej dużo krzet.” Takie słowa wydusiłem z klawiatury równo dwa lata temu, gdy opisywałem demo olsztyńskiej Krzty, będąc świeżo po zmiażdżeniu dźwiękiem na koncercie grupy.

Krztę głośniej już jest, czy to na plakatach koncertowych, czy w wyszukiwarce, pora dorzucić głos kolejny, bo 25 lutego zespół rzucił światu w twarz nową krztynę swojej muzyki w postaci debiutu płytowego, zatytułowanego po prostu „Krzta”.

25 minut muzyki w formie sześciu utworów pokazuje krztynę inne oblicze Krzty. Wcześniej grupa z matematyczną, chłodną precyzją łamała rytmy i kruszyła rzeczywistość monolitycznymi, kanciastymi riffami. „Krzta” nadal przygniata ciężarem i rozsmarowuje słuchacza po podłodze, sama muzyka nabrała jednak dynamiki, [mur, krzta, roztrzask] stała się także w moim odczuciu bardziej organiczna. Przypomina nieco dźwiękowe wersje tworzonych przez gitarzystę i wokalistę Krzty – Kamila Błażewicza – grafik, które on sam nazywa zniekształtami [jedna z nich stanowi okładkę „Krzty”]. „Organiczny” wcale nie oznacza jednak „bardziej przyjazny”. Muzyka Krzty nadal jest obca i niepokojąca jak obce są „zniekształty”. Tu nie ma miejsca na rock and rolla, jest raczej superciężka zimna fala, a raczej zimna ściana [dźwięku]. Nawet jeśli Krzta pozwala sobie na wycieczki z krainy połamanych dźwięków do sąsiedniej krainy post-metalu [np. fragmenty zew, kominy],to i tak wlecze ze sobą nuklearną zimę.

W warstwie gitarowej „Krzta” brzmi teraz, jak trzeszcząca i krusząca się gruba i brudna lodowa kra, którą rozkuwają ostre hufnale perkusji Andrzeja Postka. Pod powierzchnią zaś, mocnymi wężowymi splotami, wiją się długie cielska basu Kuby Kamińskiego.

O to wraz z zespołem zadbał Kurt Ballou polskiej sceny – Haldor Grunberg. O sile i autentyczności tego materiału świadczy także fakt, że został on nagrany „na setkę”, co nie dziwi, bo trio jest zgrane jak mało kto.

Krzta lubi głoski szumiące nie tylko w brzmieniu, ale i w warstwie lirycznej, wystarczy spojrzeć na tytuły: zew, krzta, roztrzask, bezkres. I tak właśnie „Krzta” trzeszczy, chrzęści i się czerni.

Również czarną i poszarpaną czcionką wykrzykuje z siebie Kamil Błażewicz słowa. Teksty są pozornie proste; składają się z pojedynczych słów, czasem równoważników zdań. Każde słowo ma jednak swój ciężar znaczeniowy, zaś teksty stanowią rusztowanie lub szkielet, którego puste przestrzenie słuchacz wypełnia własnymi skojarzeniami, a każde z nich czarniejsze i gęstsze.

Bo „Krzta” Krzty jest krótka, zwarta i bardzo gęsta.

Za sprawą „Krzty” jest o Krzcie coraz głośniej. Ja jednak życzę, by było głośniej o jeszcze więcej krzet. I mam nadzieję, że znów będę prorokiem.

Krzta – Krzta [Green Lungs Records, 2017]

Posłuchaj/Kup

Pustynia Błędowska

O debiucie Stonerror było [tu i ówdzie] głośno jeszcze przed jego nagraniem, głównie za sprawą formy finansowania nagrania, jaką wybrał zespół – crowdfundingu. Kontrowersje wzbudzała także kwota zbiórki, zdaniem krytyków za wysoka, zdaniem zespołu – konieczna, by osiągnąć satysfakcjonujący go efekt. Teraz, gdy  od kilku tygodni „Stonerror” ogląda światło dzienne, można spróbować odpowiedzieć na pytanie, czy się opłacało. Ale o tym za chwilę.

Powstały w 2015 roku [nomen omen] Stonerror gra pustynnego stonera; gatunek, w którym niemal każde ziarenko piasku zostało już przesiane. Krakowianie przesiewają go nadal przez sita swoich pomysłów i wyobrażeń. I wychodzi im to całkiem nieźle.

Pierwsze, co rzuca się w uszy po odtworzeniu „Stonerror”, to brzmienie. Słychać, że zespół nie szczędził środków na osiągnięcie efektu, jakby płyta powstała w Sky Valley. To zasługa Macieja Cieślaka (Ścianka). Dzięki niemu debiut Stonerror brzmi dużo lepiej, niż EP „Rattlesnake Moan”. Wszystko tu gra jak trzeba; jest piach w gitarze, jest pył na basie, jest pustynia w bębnach.

Poprawie uległy też same kompozycje. O ile trudno coś zanucić ze wspomnianej epki, to na „Stonerror” nie brakuje chwytliwych melodii, w ucho wpada np. refren otwierającego płytę Red Tank, czy God’s Guns. Utwory nabrały kształtu i rumieńców. Jest na „Stonerror” kilka naprawdę fajnych momentów, jak finał Los Hermanos, wejście do The Ride, czy „dozerowate” zagrywki w God’s Guns. Sierra Morena to, obok The Ride, bodaj najlepszy utwór na płycie. Zaś wieńczący album Blues for the Red Sea częstuje całkiem smacznym, psychodelicznym finałem.

„Stonerror” słucha się bardzo przyjemnie, jednak zespół w moim odczuciu nie ustrzegł się kilku błędów. Jednym z nich jest, paradoksalnie, brzmienie. Starannie dopracowane i poukładane, moim zdaniem trochę odbiera muzyce spontaniczność. Brakuje mi też w piasku Stonerror ciężkiej i lepkiej ropy oraz iskry, która by tę ropę podpaliła. Cierpią na tym te dynamiczne fragmenty, a największym poszkodowanym jest Misbegotten. Przywołując narzuconą w teledysku estetykę, ten utwór powinien kipieć od emocji jak „Znikający punkt”, tymczasem jest zimny jak bezimienny psychopata z „Pojedynku na szosie”, a już szczególnie w finale kompozycji. Czy to kwestia produkcji? Trudno stwierdzić. Brak mi tu żywiołowości i energii, która nawet z auta segmentu B zrobiłaby pożerającego szosę muscle cara. Brakuje mi groove, który kazałby mi skakać w kaktusy. Miejscami go czuć, ale zespół jakby bał się go uwolnić.

Czy się opłacało? Na to pytanie powinni sobie odpowiedzieć sami mecenasi płyty „Stonerror”. Gdybym był jednym z nich, byłbym zadowolony. Czułbym jednak spory niedosyt.

Stonerror – „Stonerror” [My Shit In Your Coffee, 2017]

Posłuchaj

Mniej znaczy więcej

Ten aforyzm Ludwiga Miesa van der Rohe w przypadku muzyki można zestawić z przysłowiem „na dwoje babka wróżyła”. Zbytnia oszczędność środków wyrazu może bowiem sprawić, że muzyka będzie zwyczajnie nudna. Szczęśliwie w miniony weekend mniej naprawdę znaczyło więcej, a przynajmniej w B90, podczas koncertów Lonker See/ARRM i Amenra.

Sunwôrm/Lonker See/ARRM

W piątkowy wieczór wsnuły nas Sunwôrm, Lonker See i ARRM. o występie tych pierwszych nic nie mogę powiedzieć, gdyż w klubie pojawiłem się spóźniony i nie uchwyciłem nawet jednej nuty. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że formację tworzą byli i obecni muzycy Blindead, Ampacity, Nowej Ziemi oraz tajemniczy Aksam, należy domniemywać, że ich koncert był dobry. A ponieważ niebawem Sunwôrm uraczy nas swoim debiutem, liczę, że będę to mógł sprawdzić sam.

Lonker See oraz ARRM promowali wydany tego dnia split [data nieprzypadkowa, proszę sprawdzić czasy trwania kompozycji]. Ale żaden z zespołów nie prezentował na żywo tego materiału.

Piątkowy występ Lonker See wciąż powodował podobne odczucia, co ten listopadowy. Wciąż fascynuje subtelna dyscyplina, z jaką muzycy traktują wytwarzany muzyczny kipisz; wciąż fascynuje forma, wyglądająca jak islandzka szosa, pokryta gruzłowatymi krupami stygnącej lawy, a spod której co jakiś czas wystaje fragment gładkiej drogi. Tak też spod warstw dźwiękowej magmy Lonker See wystają proste, niepozbawione uroku melodie, które, co ciekawe, nie stoją w żadnej sprzeczności z otaczającym je chaosem.

Utwory z debiutu formacji, oczywiście zaaranżowane koncertowo, hałaśliwie i w psychodelicznej oprawie świetlnej, otworzyły ścieżkę do dalszej części wieczoru, w której przewodnikami byli muzycy ARRM.

Występ ARRM rozpoczął się od podprogowego niemalże szemrania shruti box, którego nieśmiały drone roznosił się po sali, niesiony dymem rozmieszczonych na scenie kadzidełek. Ostatni raz gitarzystę, siedzącego na krześle widziałem w 2009 r. na koncercie Burt. Muzycy ARRM również zasiedli na krzesłach i w oszczędnym oświetleniu zabrali słuchaczy w leniwą podróż po bezdrożach i bezkresach wyobraźni. ARRM zaprezentowali materiał ze swojej debiutanckiej płyty, który na żywo zabrzmiał bardziej pyliście i zarazem bardziej przestrzennie. Wpletli także w swój występ cover Earth – Engine of Ruin, który ze zrozumiałych względów świetnie się w listę wpasował [zespół Dylana Carlsona stanowi jedno ze źródeł inspiracji ARRM].

Koncert zakończył kosmiczny Horseback, równie, a może nawet bardziej rozbrykany niż na płycie. Konisko, po kilkunastu minutach i niezwykle intensywnym finale wierzgnęło, zrzuciło słuchaczy z grzbietu i czmychnęło w ciszę, zostawiając ich na zimnej podłodze klubu z obitym siedzeniem.

CHVE/Syndrome/Amenra

Niedzielny wieczór spowity był już od wejścia tajemniczą aurą, która spowija cały kolektyw Church of Ra.

Tej atmosfery nie rozwiały nawet rozstawione na sali leżaki, bowiem akustyczny koncert Amenra odbył się w ramach cyklu „Stoczniuj/leżakuj/dokuj”. Na scenie zaś odcinały się ciemnymi, kanciastymi konturami ustawione w koło krzesła i celujące w sufit smukłe gryfy gitar. Z głośników płynęła muzyka Dead Can Dance.

Po kilku minutach na scenę wszedł niepozorny człowiek, dźwigający lirę korbową i dwie świece. To oczywiście był Colin H. Van Eeckhout, wokalista Amenra, tym razem występujacy jako CHVE. Colin zakręcił kilkakrotnie korbą, wydobywając z liry jękliwy, świdrujący drone, który zapętlił w loop stacji. Ten dźwięk towarzyszył nam do końca występu CHVE. Z pomocą liry, bębna i loop stacji Colin nakładał kolejne warstwy dźwięków, budując utwory, które złożyły się na wydany w ubiegłym roku album „10910”. Surowe brzmienie liry oraz rytualny rytm bębna w połączeniu z subtelnym, acz mocnym głosem Colina tworzyły przejmujący, niepokojący, niemal religijny nastrój. Rozwijającym się dźwkękom CHVE towarzyszyła wizualizacja, przedstawiająca nocny zagajnik, stopniowo rozświetlany przez narastające płomienie ogniska.

W pewnym momencie na scenę wszedł Mathieu Vandekerckhove, gitarzysta Amenra. Przysiadł na krześle naprzeciwko Colina i ze swojej gitary zaczął snuć drugą nić, elektrycznego tym razem drone. Brzmienia obu instrumentów zazębiły się, Colin przestał grać i zaczął powoli wyciszać swój podkład. Wreszcie zszedł ze sceny, zostawiając miejsce wyłącznie dla Mathieu, czyli Syndrome.

Vandekerckhove również oparł swój koncert o drone, ale znacznie chłodniejszy, choć nie mniej emocjonalny. Chłód tej muzyki podkreślały wizualizacje, wpierw przedstawiające sylwetkę kobiety dryfującej po wodzie, później zaś smagane wiatrem wybrzeże morza. Mathieu również mocno korzystał z loop stacji, z pomocą której opowiadał historię z płyty „Forever And A Day”, operując nastrojem od eterycznych szumów na modłę thisquietarmy po posępne gitarowe melodie, przywodzące na myśl „As The Crow Flies” Steve’a von Tilla.
Po kilkudziesięciu minutach gitarzysta Amenra odłożył instrument i kręcąc gałkami efektów zatopił słuchaczy w białym szumie.

Amenra w pełnym składzie wyszła po kilkunastu minutach przerwy w ciężkich, korzennych oparach kadzidła.

Koncert miał dużą przewagę nad płytą „Alive”, którą prezentował zespół. Akustyczne wersje utworów Amenra, pozbawione dramaturgii w postaci przesteru, niestety mogą nużyć. Na szczęście podczas koncertu uwagę skupiali również sami muzycy i wizualizacje. Dzięki temu odbiór akustycznego wcielenia Amenra jest łatwiejszy. A muzyką i wizualizacjami zespół stworzył poruszający, intymny rytuał. Akustyczne brzmienie Amenra wzbogaciły też skrzypce i głos Sofie Verdoodt, która momentami prowadziła z Colinem Van Eeckhout swoisty dialog.

Niezwykłe w tym występie było także to, że na sali panowała zupełna cisza, co nie jest regułą, nawet podczas tak cichych i spokojnych koncertów. Co też świadczy o tym, że było to wydarzenie wyjątkowe.

Obu koncertom doskonale sprzyjała sceneria. Surowe, betonowe mury B90 niejako „domykały” przestrzeń, wyzwalaną przez piątkowe i niedzielne dźwięki. Należy sobie więc tylko życzyć więcej takich „mniej”.